Vierhonderd jaar oude gevelsteen krijgt ander kleurtje

Twee dagen was beeldhouwer Tobias Snoep bezig met het verbeteren van de kleuren van de ruim vierhonderd jaar oude gevelsteen van hofje In den Groenen Tuin. Deze hangt niet boven de huidige ingang in de Warmoesstraat, maar boven de voormalige ingang in de Lange Veerstraat. Een plek voor fijnproevers, zullen we maar zeggen, je moet hem weten te vinden.

Stichting Geveltekens Vereniging Haerlem
De klus werd nauwlettend gevolgd door Martin Busker van Stichting Geveltekens Vereniging Haerlem. Die stichting beijvert zich al dertig jaar voor het restaureren van in de stad hangende geveltekens. Ook spoort men eeuwenoude gevelstenen op die op zolders of in depots liggen en zorgt dat ze weer een plekje op straat krijgen. De Amsterdamse Tobias Snoep, meester in het beeldhouwen van nieuwe gevelstenen en het restaureren van oude, wordt regelmatig door de stichting voor een klus gevraagd.

Recht van Zwanendrift
De gevelsteen die hij nu onder handen heeft roept overigens wel vragen op. De tuin met de haagjes is herkenbaar, zo ziet de hofjestuin er nu ook uit. Maar waar moeten we het water zoeken dat op de voorgrond staat? En wat doen die zwanen daar? Hofje In den Groenen Tuin ligt midden in de binnenstad! Welnu: als rijke mensen geld nalieten voor een hofje werd dat vaak nieuw gebouwd. Maar het kwam ook voor dat met het vermogen van de stichter een bestaand pand werd gekocht, waar dan in de tuin ‘huyskens’ of ‘camerkens’ gebouwd werden voor ‘schamele’ (arme) oude vrouwen. Zo kochten de erfgenamen van stichter Catherina Jansje Amen in 1616 een pand met tuin genaamd In den groenen tuin. Wanneer de gevelsteen gemaakt is weten we niet, maar het zou kunnen dat hij al bestond toen het huis werd aangekocht. De zwanen verwijzen naar het ‘recht van Zwanendrift’. Wie dat recht van de graven van Holland had gekregen, mocht zwanen houden en ook vrijelijk beschikken over het lot van de vogels. Het water waarin ze zwemmen is het Spaarne.

Eenheid van kleur
Voordat Tobias aan deze klus begon had de gevelsteen bontere kleuren. Geel contrasteerde met knalblauw. Wat de originele kleuren waren is niet bekend, die zijn nergens in documenten of notulen terug te vinden. Tobias pakt het anders aan: “Mijn belangrijkste opdracht is een goed op elkaar afgestemd palet. Het mag geen bonte mengeling van kleuren worden. Ik hou zoveel mogelijk rekening met de traditie uit die tijd, en ook met de rest van de gevel. Die is in dit geval wit. Om de welgevormde lijst van de gevelsteen goed uit te laten komen heb ik die donker gemaakt.”

Oranje snavels
“De leeuwen hebben een andere kleur gekregen, die waren wit en hebben nu een zandkleur. De witte fontein werd blauwgrijs, de kleur van hardsteen. De witte paadjes tussen de heggetjes zijn nu geel omdat die oorspronkelijk bestraat waren met gele bakstenen, ijsselsteentjes geheten. De tekstband werd zwart met gouden letters. Ook de zwanen, die meer op ganzen leken, kregen oranje snavels in plaats van rode. En het gras heeft nu iets meer graskleur.”

Regent Jan Willemink is in zijn sas met het resultaat. “De nieuwe kleurstelling is prachtig. We kunnen weer vijftig jaar vooruit.”